Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, 2024-2028 Bölgesel Gelişme ve Ulusal Stratejisi kapsamında Türkiye'nin bölgesel kalkınma hedeflerini açıkladı. Strateji, illerin potansiyellerini ortaya koyarak ulusal ve uluslararası rekabetçiliğin artırılmasını hedefliyor. AR-GE ve yenilikçiliğin güçlendirilmesi, yüksek katma değerli üretim, iş ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi, önemli tarımsal üretim merkezlerinde modern teknolojilerin kullanımı teşvik edilecek. Bu hedeflere ulaşmak için orta-yüksek ve yüksek teknolojili üretim, uluslararası erişilebilirliğin artırılması ve nitelikli iş gücünü çekecek altyapı yatırımları yapılması planlanıyor. İllerin değerlendirilmesinde gelir düzeyi, sanayi üretimi, ihracat, teknoloji düzeyi, girişimcilik ve insan kaynakları kalitesi gibi faktörler dikkate alındı. Bu kapsamlı değerlendirme sonucunda, Türkiye'nin rekabet gücünü artıracak iller belirlendi.

Rekabetçi İller: Güçlü Ekonomik Motorlar

Araştırma sonucunda, 15 il "rekabetçi" olarak tanımlandı. Bu iller Tekirdağ-Muğla ve Sakarya-Mersin koridorları ile Adana-Kayseri-Gaziantep kümesini oluşturuyor. Bu iller arasında Tekirdağ, Balıkesir, Manisa, Aydın, Muğla, Denizli, Sakarya, Eskişehir, Konya, Mersin, Adana, Kayseri, Kahramanmaraş, Hatay ve Gaziantep bulunuyor. Bu 15 il, ülke GSYH'sinin ve hizmet sektörü GSYH'sinin yaklaşık %20'sini oluşturuyor. Eğitimli nüfusları ve teknoloji üretim potansiyelleri, ihracat ve kurulan şirket değerlerine yansıyor. Manisa ve Sakarya teknoloji üretimi, Tekirdağ ve Gaziantep sanayi ağırlıklı üretimi, Eskişehir ise eğitimli nüfus oranıyla öne çıkıyor. Bu illerde AR-GE harcamaları, ihracat, şirket kuruluşları, yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürün ihracatı ve bilgi yoğun sektörlerdeki istihdam oranları ülke ortalamasının üzerinde.

Potansiyel Rekabetçi İller: Geleceğin Güç Merkezleri

"Potansiyel rekabetçi" olarak sınıflandırılan 13 il ise Kırklareli, Çanakkale, Kütahya, Afyonkarahisar, Isparta, Düzce, Zonguldak, Bolu, Çorum, Sivas, Yalova, Elazığ ve Mardin'dir. Ankara'nın batısındaki yoğunlaşma dikkat çekici. Bu illerde AR-GE harcamaları, ihracat ve diğer göstergeler ülke ortalamasına göre daha düşük olsa da, gelişme potansiyeli yüksek. Yalova, sanayi ağırlıklı üretim yapısı ve ihracat değerleriyle bu kategoride öne çıkan bir örnek. Bu iller, rekabetçi illerin coğrafi yakınlığından ve üretim faaliyetlerinin yayılım etkisinden faydalanabilirler.

Rekabet Nüvesi İller: Kalkınmanın Temeli

14 il ise "rekabet nüvesi" iller olarak belirlendi. Doğu Anadolu Bölgesi hariç ülke genelinde dağılmış durumdalar ve çoğunluğu rekabetçi illerin hinterlandında yer alıyor. Edirne, Uşak, Bilecik, Karabük, Kastamonu, Aksaray, Karaman, Tokat, Ordu, Giresun, Rize, Osmaniye, Adıyaman ve Batman bu kategoride bulunuyor. Bu iller, bölgesel kalkınma stratejisiyle desteklenerek rekabet gücünü artırabilirler. Deprem bölgesindeki bazı illerin de bu listelerde yer alması, bölgesel kalkınma stratejisinin depremden etkilenen bölgeleri de kapsadığını gösteriyor.